Μια ματιά στα νεότερα μνημεία της Αθήνας. Νο2 "Γκάζι" (Εργοστασιακό συγκρότημα Φωταερίου Αθηνών)

Περιοχή: οδός Πειραιώς 100 & Περσεφόνης 1

Έτος : 1860-1914

Περιγραφή :

Οι πρώτες εγκαταστάσεις του εργοστασίου παραγωγής φωταερίου, που έδωσε το όνομά του στην περιοχή "Γκάζι" των Αθηνών, οικοδομήθηκαν περί το έτος 1860,

βάσει γαλλικής μελέτης, για λογαριασμό του επιχειρηματία Φραγκίσκου Φεράλδη, που το 1857 είχε αποκτήσει το σχετικό αποκλειστικό προνόμιο εκμετάλλευσης για πενήντα χρόνια, το οποίο στη συνέχεια μεταβιβάστηκε στην "Εταιρεία Αεριόφωτος" και ανανεώθηκε διαδοχικά μέχρι το 1938, οπότε και περιήλθε στον Δήμο Αθηναίων. 

Παράλληλα, το εργοστάσιο συνέχισε να επεκτείνεται, με βασικές οικοδομικές φάσεις χρονολογούμενες μεταξύ των ετών 1862-1887, 1896-1914 και (δευτερευόντως) 1952-1960, εξελισσόμενο σε ένα βιομηχανικό συγκρότημα που περιλάμβανε ξυλουργεία, σιδηρουργεία, μηχανουργεία, επισκευαστικά συνεργεία, αεροφυλάκια, φούρνους, κτίρια υπηρεσιών και διοικήσεως, κ.τ.λ. 

Αρχιτεκτονικά οι εγκαταστάσεις ακολούθησαν την αντίστοιχη ευρωπαϊκή "ωφελιμιστική" τυπολογία, προσαρμόζοντας τους όγκους στις ανάγκες των μηχανολογικών εγκαταστάσεων και του κύκλου παραγωγής, σε συνδυασμό με μια αξιοσημείωτη αισθητική που ίχνη της ανιχνεύονται στις μεταλλικές κατασκευές, αλλά και στη μορφολογική λιτότητα των κτιρίων. 

Η ανάπτυξη της πόλης που αντίκειτο στην παρουσία μιας ρυπογόνας δραστηριότητας στην περιοχή (και μάλιστα σε άμεση γειτνίαση με σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους), αλλά και η αντιμετώπιση της μορφής ενέργειας που παρήγε ως "ξεπερασμένης", οδήγησε στην παύση της λειτουργίας του το 1984. 

Από το 1988 και εξής, ο Δήμος πραγματοποίησε μια ευρύτατη ανάπλαση του συγκροτήματος, με τη διατήρηση και ανακαίνιση χαρακτηριστικών τμημάτων του, υπό την επωνυμία "Τεχνόπολις-Γκάζι", που λειτουργεί από το 1999, φιλοξενώντας ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Γ. Μαχαίρας, «Γκαζοχώρι: Η τελευταία φλόγα», Αρχαιολογία και Τέχνες, 18/1986, σ. 23-28* Δήμος Αθηναίων, Τεχνόπολις-Πολυχώρος Πολιτισμού, Αθήνα χ.χ. 

eie.gr